Joshua 13-21 | Canaan ram zemdunhnak thu te

Laingantu | Saya Henry T. Conzo
Date | 13 May 2025

Canaan ram zemdunhnak thu te (Joshua 13–21)

Thu hmaihoi

Joshua hohahnak Israel mite in Canaan kumpibawite sawmthum pakhat tawng ai neh i (Joshua 12:24). Ikhalselai, thutiam ram a lang lailohnak khuate tampui um lai i. Pathian in Joshua hnenah ciami a tawng lailohnak khua te khai zemsio tuhin thu pe i. Cen, ciami a tawng lailo khuate heh amah Pathian in tawng tuhin thu tiam i (Joshua 13.1, 6). Pathian ruaihnak bangin Joshua in thutiam ram heh zem i (Joshua 13-21).

Israel mite thutiam ram a zemdun tlanghnak sik ilesingkhaw a tlangpui thu in khanhnin in khan thil i. (1) Pakhathnak: Israel phun hlaihnihte ram zem dunhnak (13-19), le (2) pahnihhnak ah; Levi mite hrang khuapuite zemhnak thute (20-21), tiin, khan thil i. Cen, Kaleb le Joshua in khai a hlaice deuhin amahte bulpak hrangah khuapui co kom ve i. Isarael mite thutiam ram a zem dunhnak sik fangin dikcang lairel ngai in zem dun tlang i. Israel mite ram zem dunhnak thu heh a hniaai bangin fiangruai thil i.

Joshua 13–21 songai thupuite

  • I) Israel mite ram zemdun tlang (13–19)
    • A) Pathian in Joshua hnenah ram zem tuhhnak thucah (13:1-7)
    • B) Jordan runti ni suakhnaklam ram zemdunhnak (13:8-33)
    • C) Judah, Epharaim, le Manasseh hin hrekkhatte ram zemhnak (14-17)
    • D) Israel hin sarihte ram zemhnak (18-19)
  • II) Levi mite hrang khuapui bawnsak hnak (20–21)
    • A) Ral relh hmun khuapui (20)[1]
    • B) Levi mite hrang khua te (21)

Joshua 13-21 songah thupui deuh in ruatthilhnak thute:

Ram zemdun dante: Israel mite Pathian thutiam hnak Canaan ram a zemdun fangin dikcang lairelhnak thawn zemdun tlang i. Ciatihai “dikcang lairelhnak thawn zemdun i” tiin, rel thilhnak thutetu: (i) Hotu hlaice deuh, Pathian rinsan, ralpha deuhte; Caleb le Joshua heh hlaice deuh in khuapuite coruai i (Joshua 14:6-15; 19:49-51). (ii) Ram a zemduntlang fangin mipum tam le tlawm sikin dingfel ngaiin ramte heh zemduntlang i (Num. 26.52-53). (iii) Tumhrim ilo in mi rek ngahpang ilekhaw, himhnak ngahthil tuhin relh thil hmun khuapuite dah ruai (Joshua 20). (iv) Ram co ngah velo, Levi mite umtuhhnak khuapuite dah tuhin Pathian in ruai i (Joshua 21). Israel mite ram zemdunhnak thu a tlangpui in sik ilesingkhaw dincang lairel in zemduntlang i.

Dikcang lairel ngai in ram zemduntlang: Joshua hohahnak Israel mite in thutiam ram (Canaan ram) khan sarih a zemduntlang fangin, “camciafung dukin zemduntlang” tiin um i (Joshua 18:8-10). Ciatihin “camciafung” dukin zemduntlang hnak thu ruat ilesingkhaw, dikcang lairelhnak thawn zemdunlo ai bawngpha bawngsia camciafung duktlang in zemdun bangin um i. Ikhalselai, Israel mite nelrawnah a umtlang laiah, Pathian in Mosi hnenah thutiam (Canaan) ram zemdun tuh thu a cah fangin, mipum tam le mipum tlawm sikin, dikcang lairel ngai in zemdun tuhin thu cah awng i. Ram kaudeuh heh mipum tamdeuh te in cotuh ai ram fipdeuh heh mipum tlawmdeuhte in cotuh ai ciatin irsik dunpha um tuhlo in ram heh zemruai i (Mipum siarhnak 26:53-54). Bible songai Israel ram zuk (map) sik ilesingkhaw, Pathian in Israel mite ram zemdun tuhdan Mosi hnenah a relawng hnak bangin Joshua hohahnak in Israel mite zemduntlang i. Israel miphun songin mipum tamdeuhte in ram kaudeuh co ai, mipum tlawmdeuhte in ram fipdeuh cotlang hnak heh ram zuk sikin ling thil i. Israel mite ram a zemdun fangin pakhat le pakhat mawhhluk dun thil tuhlo, bangran le semkhimneu in cotlang thiltuh in Pathian in dikcang ngai in zemruai i. Ciatihai “dikcang ngai in” zemdun hnak thu te heh fimvar ngai in hliakhlaih kongin ngan bet vivo tum ngasing khaw, hmudan phunli in ngan suak tum tuh ising.

(i) Hotu hlaice deuh, Pathian rinsan deuh tute, le ralpha deuh tute, “Caleb le Joshua” heh hlaice deuh in khuapuite co i (Joshua 14:6-15; 19:49-51). Israel mite nelrawn a umawng lai ah Mosi in Canaan ram cultuh in Israel miphun songin hin khat ah hotu mi pahnih ṭen ril in fehruai awng i. Ciami minung hlaihnih songah mi pahrate in Canaan mite heh lau ai Israel mipuite khai  lauruai awng i. Ikhalselai Joshua le Caleb in mipui hnenah, “Pathian kin vumah ang tuphawt seh, lau mahih! Pathian rinsan ngasing khaw, Pathian in kin tawngsak tuh i” tiin, ral pha ngai in Pathian sangkawm awng i (Mipum siarhnak 13.30, 14:5-9). (a) Israel mite thutiam ram a zemdun fangin Kaleb in Mosi pong awnghnak thu heh hmangai, “Mosi in, Bawipa Pathian thu a semkhim in na hlun manin tun ai na fehhnak ram [2] heh nangmah le na fate in cotuh i si” tiin, ti i. Mosi in rel awnghnak ramte heh Kaleb in ngen i (Joshua 14:9). Ciatihin, amah cophu, cotlak ram heh Kaleb in congah i (Joshua 14:6–15). (b) Joshua heh Epharaim phunte cohnak ram songin, Joshua cotuhhnak ram khai, “Bawipa thu pecia hnak hlun in” (Joshua 19:50) pe ve i. Zaimanin Joshua heh miphun pui cohnak ram songin amah bulpak cotuh heh Bawipa in bawnsak awng i ni? tiheh a thuanthu songah fiah in relhnak umlo i. Luatsuakhnak laibu songah, “mifarah le hmaitong heh zohsuam tuhlo (Luatsuakhnak 22.22), tiin, zirh i. Ikhalselai, “mifarahpa thu na relsak fangin a farah manin bawmdeuh cuang mah” (Luatsuakhnak 23.3), tiin, cuk lehthio i. Ṭan hlaice nai in thu rel tuhlo, dikcang lairelhnak thawn nungtlang tuh, ti heh a zirhnuam hnak i. Joshua hrang a hlaice in cotuh hnak ram a bawtve hnak heh; (1) Kaleb bangin ralpha in Pathian rinsan awngve manin khai i thai ai, (2) Joshua hohahnak in tifingriat runsiatzah tam, Canaan mite (Joshua 11.4) – kumpibawi 31 (Joshua 12.24) – heh ralpha ngai in tawng awng manin Joshua heh hlaice deuh in khuapuite coruai khai i thai i. (3) Joshua heh ralpha io in ral tawng lek ilo ai Israel mite hotu manin ram heh hlaice deuh in coruai i, tiin khai lang thil thai pah i. “Ning kilkhawltute heh kihzah upathnak pe tuih (1 Thessalon 5.12), Cen Pathian hrang na pertu heh Pathian tangka cotlak ve i (1 Korin 9:9; Danpesalhnak 25.4)” tiin Paul in ngan i. Mosi dan ah “na miphun hotu heh relsia tuhlo i si” tiin dan bawt i (Luatsuakhnak 22.28). Joshua khai heh miphun hotu manin ram heh hlaice deuh in coruai tiin khai lang thil thai i. Hlirdan veksen khaikhawm sio in ruat fangin, Israel mite ram a zemdun fangin dikcang lairelhnak (တရားမျှတစွာ) thawn zemduntlang i.

(ii) Mipum sikin zemdun sawn i: Ram a zemdun fangin, “camciafung duk in zemdun” tiin Joshua laibu songah um i (Joshua 14:2; 18:6-10; 19:51; 21:18). Pathian in Mosi hnenah ram zemdun tuhthu a rel fangin “camciafung duk in zemdun tuhin rel ai, ram kaudeuh heh mi tamdeuhte hnenah petuh ai, ram fipdeuh heh mi tlawmdeuh hinte hnenah petuh in thu pe i (Mipumsiarhnak 26:44-56; 33:54). Pathian in Mosi hnenah ramte heh dikcang lairelhnak thawn zemdun tuhin thu pe bangin Joshua hohahnak Israel mite thutiam (Canaan) ram a zemduntlang fangin mipum sikin zemduntlang i.[3]

(iii) Tumhrimlo in mirek ngahpang fangin relhhmun khuapuite: Pathian thawn thukham bawnhnak – Israel – miphun, a thutiamhnak ram songah a umtlang fangin, “dikcang ngai in umtlang tuh heh Pathian tumhnak ber i” tiin, ruat thil i.[4] Mi pakhat in tumhrim ilo in mi rek ngahpang tute himhnak ngah thil tuhin relh hmun khuapui te dahruai i (Joshua 20). Ciami khuapui songah a lut thiltuh in khua upate in cekfel tuh ai (Joshua 20.4), ciami relhhnak khuapui songah a lut ngahzo tute heh phuzulh nuamtute in phuzulh thil nawnlo i (Joshua 20.5). Ciatihai ral relhnak khuapui bawthnak tumtekhnak ruat ilesingkhaw, tumhrim ilo ai rek ngahpang tute heh, rek a tuartute, a thitute in lehrul in rekthun tuhve heh dikcanglo i. Cen, rek a tuartute, a thitute, phuzulh in a rek nuamtute lamin ruatsak ve ilesingkhaw, thihhnak tian a tuarve manin phuzul nuam tengteng tuh ve fawn i. Ciamanin, ciabang thu tawlrel harsa karlak ah thil phaber a suahthil tuhhnak hrangah, dikcang ngai in rem reltlang thil tuhhnak hrangah tumtekhnak in ral relh hmun khuapui bawt i, tiin, ngaisung thil i (Joshua 20.6).

Ciami ral relh hmun khuapui te heh Levi mite cohnak khuapui te ciang i.[5] Israel ram songah ral relhhnak khuapuite heh Levi mite cohnak khua songin bawthnak thu heh “Zaitu sullam i?” ti heh ruat pha um i. Ral relhhnak khuapuite heh Levi mite cotuh in pehnak khuapui ciang i. Cen, Levi mite heh Ponhlam naper hmuahhmuah; hibawl selhnak thawn pehpar dunhnak naperte le ponhlam le biahnak naperte hmuahhmuah pervo zemhnak miphun i (Mipumsiarhnak 3.5-11). Bible songai Israel miphun thuanthu sik ilesingkhaw, Levi mite songin Aaron heh suangbawi pertu tuhin Pathian in rilhnak i. Ikhalselai Bible thiam Hyatt in tu Bible songai suangbawi hmuahhmuah heh Levi mite ciang ilo i, tiin ngan i.[6] Levi mite heh Pathian in amah ruaih hlaice tuhin rilhnak phunhnam i. Ciamanin, “Pathian hnen ian ah huphimhnak um i” tihnak lar ruai nuam in Levi khuapui heh ral relhank (or) huphimhnak khuapui ah bawnhnak i, tiin, ruat thil i sing. Davis le Whitcomb te in, ral relhhnak khuapui heh Levi mite umhnak khua ah a bawnhnak sullam tu, “huphim hmun heh Pathian hnen ian ah um i” ti larruai nuamhnak i, tiin ngan i.[7]

(iv) Levi mite covo nai ve tuhin khuapui zem: Ram congah velo, Levi mite umtuhhnak khuapuite heh Israel ram songah, khua sawmli le pariat (48) dah tuhin Pathian in ruai i (Joshua 21:41). Hebangin a khuapui te a dahruai hnak sullam heh; (1) Israel miphun songin Levi mite heh Pathian in tumce deuh in rildeuh hnak hin i (Mipumsiarhnak 3:5-13). Ciatihai a rilhnak heh amah Pathian aiawh tlukin ngaisung thil i. Israel mite in Pathian hnenah anghnak thu selhnak (or) hibawl selhnak pe ilekhaw, ciami a pehnakte heh suangbawite coruai de ai, ciaheh amah Pathian in cotluk ah ngaisung i (Mipumsiarhnak 18:8).[8] Ciamanin, Israel ram songai Levi mite hrang khuapuite a dahsakhnak sullam tu, “Israel miphun ṭen ai cohnak ram hmuahhmuah ah amah, Pathian in umpuihnak larruaihnak” tiin, ngaisung thil i.[9] (2) Pahnih hnak ah, Levi mite tu ram covo nai velo manin Pathian in hlaihdan dunhnak um tuhlo in Levi mite hrangah khuapui peve i, tiin khai ruat thil i. Levi mite innzua nunghing te laileng tuhhmun ram te khai bawt ve i. Levi mite hrang ram zemhnak hlir dan pahnih songah a pakhat hnak ai hlirdan tu Pathian umpui hnak sawn sawhdeuh in ruat thil i. Ikhalselai, a pahnih hnak hlirdan kin sikfang in dikcang lairelhnak thawn umtlang thiltuh hnak tiin ruat thil i. A tumtekhnak diktak tu Pathian ian in ling i.


[1] Israel thuanthu nganhnak laibu, lai ngantu: Leon J. Wood, A Survey of Israel’s history, (Zondervan Publishing House, 1970), 196-97. le John J. Davis & John C. Whitcome, Commentary on Joshua to 2 Kings: From conquest to Exile, (Baker Book House, 1971), 83. Hemi laibute songah “Israel ram songah ral relhhnak khuapuite heh Levi mite cohnak khuate songin bawthnak i”, tiin um i.

[2] Micul tute fehawng hnak khua te heh Mipumsirhnak 13:22 ah siar thil i. Ciami ram heh Kaleb in co i (Joshua 14:12-14).

[3] Israel mite ram zemdunhnak thu heh a cungah khai nganzo i sing.

[4] Israel mite hnenah Mosi hmangin relhnak thute; “Luatsuakhnak, Suangbawi Laibu, Mipum siarhnak, le Danpesalhnak” songai, “Innmuat thu, hmaihma thu, mithi luang dai tuhlo thu, le etc..,” thute heh remneu in umtlang tuhhnak thute thupui zirh i.

[5] Israel thuanthu nganhnak laibu, lai ngantu: Leon J. Wood, A Survey of Israel’s history, (Zondervan Publishing House, 1970) 196-97. le John J. Davis & John C. Whitcome, Commentary on Joshua to 2 Kings: From conquest to Exile” (Baker Book House, 1971) 83. Hemi laibute songah “Israel ram songah ral relh hnak khuapui te heh Levi mite pehnak khua te songin bawthnak i”, tiin um i.

[6] James Philip Hyatt, The New Century Bible Commentary: Exodus, Ronald E. Clements and Matthew Black (eds), (Wm. B. Eerdmans Publishing, 1971), 309-10.

[7] John J. Davis and John C. Whitcomb, A Commentary on Joshua and 2 Kings; Israel from Conquest to Exile, (Baker books House, 1989), 83.

[8] Israel thuanthu a tlangpui thu in suangbawi heh Levi mite i. Ikhalselai, a cungah kin larruai zo bangin, suangbawi hmuahhmuah heh Levi mi ilo i, tiin Bible thiam James Philip Hyatt ngan i.

[9] Leon wood, A Survey of Israel History, (Zondervan Publishing House, 1971), 194-97.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *