Galati 3

Laingantu: Henry T conzo
Date: 03 August 2025
Galati 3: Galati mite sanghnak thawm in midikcang ah cosang i, Mosi Dan hlun manin ilo i

Galati mite heh Paul ai relhnak, “Jesuh Khrih sanghnak man ian in Pathian hmaiah midikcang i sing” tihnak thuthangpha cosang in umzo hnua zaicamlo neu ah a diklo mi zirhhnak sang tlang leh i. Ciami a diklo mi zirhhnak, tihnak tu, “Mi ṭhenkhat in, Mosi Dan ai ruaihnak bangin zarh tan kul i (or) Mosi Dan heh hlun kul i” tiin zirhhnak rel nuamhnak i. Ciamanin, Pathian mithmuh ai midingfel kin i hnak (or) nun aohnak kin co thilhnak heh Dan ai ruai hnak bawn manin ilo, Jesuh Khrih sanghnak manin sawn i, tihnak heh Paul in Galati khanpui 3 songah relfiang i.

Dan in minungte heh nunhnak ah hlenpui lo ai, Jesuh Khrih sanghnak sawn in Pathian hmaiah midikcang i sing, tiin a rel hnak heh Abraham ai sanghnak thu hmang in relfiang vivo i. Pathian in Abraham hnenah a tesinfa heh miphun lianpui cang tuhin thukham i. Ciami thukham heh Abraham in sang ai, ciatihai a sanghnak heh Pathian in midikcang ah cosang i (Galati 3:6). Ciabangin, Pathian hmaiah midikcang kin cang thilhnaktu Dan hlun manin ilo, sanghnak manin sawn i, tihnak heh Paul in thupui ngai in relfiang i (Galati 3:7-12).

Pathian in Abraham hnenah hmuifu a pehnak heh a ninghiohnak le a thukham vumah sirhsan i. Dan thawn zaikhai pehpar dunhnak umlo i. Ciami Pathian ai ninghio ngaihharhnak thawn pehnak thukham heh Jesuh Khrih i (Galati 3:16). Cen, Dan tu Pathian ninghio ngaihharhnak le thukham thawn pehnak Jesuh a hlenghlan song, amah Jesuh hnenah hlenpui tuhin kilkhawltu le khortu i (Galati 3:23-24). Dan tu minungte heh sualhnak songah khumtu i. Pathian ai hmuifu tu thukham thawn pehnak i ai sanghnak in cosang tuhhnak i, Dan hlunhnak in cosang thilhnak ilo i, tihnak heh Paul in relfiang i (Galati 3:17-18).

Ciamanin, Jesuh Khrih thawn pehzom manin Pathian fa cang thil ai, Pathian ai thukham hnak bangin a ro cotute i sing, tihnak heh Paul in Galati 3:26-29 songah relfiang i.

3:1-5 Pathian Rauhla cohnak heh Dan ai ruaihnak bawn manin maw? (or) Jesuh Khrih sanghnak manin i?

Relfianghnak: Jesuh Khrih sanghnak man ian in Pathian mithmuh ah midikcang i sing, tihnak thu cosangzo hnuaah, Jesuh Khrih sang bawnkhelte in Mosi Dan ai ruai hnak bangin zarhtan kul i. Ciafangin ian nun aohnak semkhim co tuh i, tiin phuangtu um i. Mi zaimawzah in ciatihai phuang hnak thu heh sang leh thio i. Ciamanin, Paul in, “Pathian Rauhla ning cohnak heh Dan ai ruaihnak ning bawn manin co maw?, ihlahle Jesuh Khrih ai thuthangpha sanghnak manin co ipa isi?” tiin, zawt i (Galati 5:2). Paul in rel nuamhnak tu, Jesuh Khrih thuthangpha sanghnak manin Pathian Rauhla thianghlim cohnak thu heh relfiang leh sal nuam hnak i.

3:6-9 Abraham in Pathian heh sang manin midikcang ah cosang i. Abraham ai tesinfatetu sanghnak naitute i.

Relfianghnak: Jesuh Khrih thuthangpha sanghnak manin Pathian Rauhla thianghlim co tlang ai, Pathian hmaiah midikcang i sing, tiin a relhnak thu heh, Paul in Galati 3:6-9 songah Abraham thu hmangin relfiang i. Pathian in Abraham heh, “Van ai Arsi zah fate nape tuh ing, tiin thukham bawn i. Ciatihai Pathian thukham heh Abraham in sang i. Ciami a sanghnak heh Pathian in midikcang ah cosang i (Sempanhnak 15:6). Abraham in Pathian thukham sang i. Ciami Abraham ai sanghnak nemkho tuhhnak hrangah Pathian in Abraham heh zarh tan ruai i (Sempanhnak 15:9-10). Pathian in Abraham heh midikcang ah a cosanghnak heh a sanghnak vumah sirhsan i. Ciami sanghnak nemkho hnak ah zarh tan hnak bawn ruai sawn i.

3:10-12 Dan ai ruai hnak bawn manin ilo, Jesuh Khrih sanghnak manin thiam co ruai hnak sawn i.

Relfianghnak: Pathian in midikcang ah cosang hnak heh Dan thupe hlun manin ilo ai, Jesuh Khrih sanghnak manin sawn i, tihnak heh nolh sal in fiang ruai lehsal i.

3:13-14 Dan thupe hlun benlo hnak manin cukcamhnak heh Jesuh Khrih in tuar i. Ciamanin, Jesuh Khrih sanghnak thawm in Pathian ai thutiam Rauhla thianghlim co thil i.

Relfianghnak: Mosi hnen ai Pathian thupe hnak feh dan in rel tuh ilekhaw, Dan thupe ai ruaihnak bangin nung bentute heh midik cang i ai Pathian hmai ah thiam co ruai tuh i (Suangbawi laibu 18:5; Rome 10:5). Ikhalselai, Israel mite (Laivum minungte) in ciami nunhnak petu Dan heh sualhnak lar ruaitu sawnah cang ruai ai hnuataber ah thihhnak sawn ah hlenpui i. Ciami cukcamhnak thihhnak heh Jesuh Khrih in tuar i. Ciatihin, Pathian thinraw hnak heh riam ruai ai, Pathian hmuifu co thil lehhnak lampui thar ah cang i.

3:15-16 Mipahnihte thu pakhat ah lungkhim hnak bawn kom ilekhaw phiat thillo ai bet thil fawnlo i (v. 15).Ciambangin, Pathian in Abaraham le a tefa (Jesuh Khrih) hnenah thu tiam awng i (v. 16).[1]

Relfianghnak: Pathian in Abraham hnenah thukham bawn awng i: Naram, na miphun, le napa innpui suahsan tu, miphun lianpui nacang tuh i (Sempanhnak 12:2). Hemi thutiam heh thuk deuh in sik ilesingkhaw, Abraham hnen ian ah thutiam bawn ilo ai Abraham le a tesinfa (seed) hnenah tiam hnak i (Sempanhnak 12:7, 13:15-16; 22:17). “Bawipa tu Abraham hnenah lar ai, ‘Natesinfa’ hnenah i pe tuhhnak ram khiah he ram i” tiin, ti i (Sempanhnak 12:7). Ciabangin, “Na hmuhnak ram hmuahhmuah heh nangmah le na tesinfa hnenah pe tuhai kumzangza ning ram cang tuh i” (Sampanhnak 13:15). Cen, “Natesinfa heh miphun lianpui ah bawn tuh ing” tiin, ti i (Sempanhnak 13:16). A vekin sik ilesingkhaw tesinfate tiin hmanglo ai tesinfa tiin mipakhat rel nuamhnak ponka hmang i. Cia heh Jesuh Khrih rel nuamhnak, tiin Paul in Galati 3:16 ah rel hnak i.

3:17-18 Pathian ai hmuifu tu Dan hlunhnak vumah sirhsan hnak ilo ai, a thukham thawn pehnak hmuifu i. Ciami Pathian thutiam hmuifu heh sanghnak thawn ian cosang thil i.

3:17 Thukham in nemkhozo hnak Pathian ai thutiam heh Mosi hnen ai pehnak Dan in zaikhailo ah cangruai (nullify) thillo i.

Relfianghnak: Pathian in Abraham hnenah pehnak, “Natesinfa (Jesuh) heh miphun lianpui cang ruai tuh ing” tihnak thutiam heh khim i. Abraham hnenai thukham a bawnhnak heh kumzali rai hnua Mosi hnenai pehnak Dan in zaikhailo ah cangruai thillo i, hnawl thillo i.

Paul in rel nuamhnakber tu, Abraham hnenai Pathian thutiam heh Pathian ninghiohnak le sanghnak vumah sirhsan i, Dan ai ruaihnak bangin hlun manin ilo, tihnak thupui in rel nuam hnak i. Ciaheh, Galati 3:18 ah fiangruai i.

3:18 Pathian ai lehsawng heh Dan ai ruaihnak hlun le hlunlo vumah sirhsan hnak ilo ai, Pathian in thukham hnak thawn tiamhnak i.

Relfianghnak: Pathian in Abraham hnenah, “Fate tampui na pe tuh ing, na tesinfa heh miphun lianpui ah bawn tuh ing” tihnak heh, Abraham in Pathian pehnak Dan hlun ben fangin pe tuhhnak thutiam ilo ai, Pathian amah rori in thukhamhnak thawn pe tuhin tiamhnak i. Hemi Pathian thutiam hmuifu heh, Dan hlunhnak vumah sirhsan in pehnak hmuifu ilo, Pathian in amah le mah thukham dun in pe tumnak hmuifu i (Hebru 6:13, 17).

3:19-25 Dan tu minungte sualhnak lar ruaitu i. Ikhalselai, Jesuh Khrih sanghnak manin Pathian hmaiah midikcang tiin cosang hnak i. Dan tu sanghnak tikcu a hlenghlan song hmuahhmuah, Jesuh Khrih hnenah kin fehpuitu, kin khortu i.

3:19a Dan tu sualhnak lar ruai tu i. Pathian thutiam hnak Abraham ai tefa (Jesuh) a hlen hlan tian um tuhin pehnak i.

Relfianghnak: Mosi pehnak Dan tu Jesuh hleng hlan ian hmual nai i, tiin a rel nuamhnak i. Jesuh in, “Mosi ai Dan le profet ai laingan hnakte tu baptisma petu Johan san tian ca ian i” tiin, ti i (Luka 16:16). Paul in, “Khrih in Dan heh bo ruaizo ai, sanghnak naitu heh Pathian thawn remhnak ngah i” tiin, ti ve i (Rome 10:4). Pathian in biadan nai i (Hebru 9:1). Ciami biadan tu Mosi pehnak Dan i ai, Johan san tian ian hmual nai i. Jesuh Khrih a hleng fangin amah thawm ian in Pathian thawm remhnak ngah thil i (Johan 14:6).

3:19b Dan petu heh vancungmi i.[2] Vancungmi le minungte karlahah palai pakhat um i.

Relfianghnak: Pathian in Israel mite hnenah Dan a pe fangin Mosi hmangin pe i. Israel mipui le Pathian karlak ah napertu heh Mosi i. Cen, hmun dangah a vancungmi hmangin naper de i.

3:20 Pathian tu pakhat i ai, a naperhnak ah palai kullo i.

Relfianghnak: Pathian in Abraham hnenah thukham a bawn fangin amah le Abraham ian i ai, lairam pe tuhin le fate tampui pe tuhin thu tiam i (Sempanhnak 15). Ciami thutiam kho tuhhnak hrangah lingpuitu midang umlo ai, Pathian amah veve hmingsal in ciami thutiam heh kho ruai i. Ciami heh Hebru laingantu in a rel nuamhnak i (Hebru 6:13, 17).

3:21-25 Dan in midikcang ah kin cang ruailo i. Jesuh Khrih sanghnak thawm in midikcang kin cang thil tuhin, Jesuh Khrih hlenghlan song hmuahhmuah, Jesuh Khrih hnenah kin hlenpui tu, kin khortu sawn i.

  • 3:21 Dan le Pathian thutiam heh kalhdun lo i. Dan in nunhnak pe thil selai, Dan hlun hnak thawm in Pathian hmaiah midikcang cang thil tuh i.
  • 3:22 Ikhalselai, laivum mi hmuahhmuah tu misual i.Jesuh Khrih sanghnak thawm ian in Pathian ai thukham thawn tiamhnak hmuifu heh co thil i.
  • 3:23 Dan tu sanghnak tikcucan a hlenghlan song hmuah minungte heh sualhnak sal ah pentu i.
  • 3:24-25 Sanghnak thawmin Pathian hmaiah midikcang cang tuhin Dan heh Jesuh Khrih a hlenghlan song minungte heh Jesuh Khrih hnenah hlenpuitu, khortu, or lamhmuhtu i.

3:26-29 Jesuh Khrih thawn pehzom dunhnak thawmin Pathian fa i sing. Khrih sangtute heh sanghnak ai paber Abraham ai fate i. Ciamanin Pathian thutiam hnak ro cotute i sing.

  • 3:26 Jesuh Khrih sanghnak thawm in Pathian fa i sing.
  • 3:27-28 Khrih thawn pehzom dunhnak songah baptisma langzo manin Khrih nundan in thuamzote i si. Ciamanin, Judah mi le Gentel mi hlaidanghnak um nawnlo i.
  • 3:29 Khrih ai ile i sikhaw Abraham fate manin Pathian thutiam bangin a ro cotute i si.

[1] Pathian in Abraham le a tefa hnenah: (i) Lairam (Sempanhnak 12:7; 13:14-15), le (ii) fate tampui nai tuhin (Sempanhnak 12:2; 13:16), thutiam hnak bawn awng i.

Hetaah, ‘Thutiam’ tihnak le ‘Thukham’ tihnak cokrawi in ruatngah thai i. A umdan relfiang tum nga sing: ‘Thutiam’ dunhnak heh Thukham in nemkho i (Galati 3:17a). Ciamanin, ‘Thutiam’ le ‘Thukham’ heh nupui le pasal bangin nupa i. Mipahnih thu pakhat tiamdun hnak um ai, ciami thutiam heh bal tuhlo in kham dun i.

[2] Dan petu heh vancungmi i, tihnak thu heh, Danpesalhnak 33:1-2, Nalangte 7:38, 52, le Hebru 1:2 hemite songah siktu.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *