Laingantu | Saya Henry T. Conzo
Date | 30 April 2025
1:6-22 “Judah ram heh Pathian in hmuifu pe ai rong tamngai um” tihnak thu heh Naomi in a za fangin a ram, Judah ram ah tlung tuhin khuakhang i (Ruth 1:6). Naomi le Ruth Judah ram ah a letleh hnak heh Gideon in israel mite konghawi teng i, tiin ngaisung thil i, tiin a cungah larruaizo i sing. Cen, Elimelech le a innsang Judah ram in Moab ram ah a tlan heh Israel mite Midian mi, Amelech mite in zohsuam teng i thai tuh i, tiin ruahhnak nai i.[1] Ciamanin, Naomi le Ruth Judah ram ah a let heh, Gideon in Israel mite konghawi caan dungah i, tiin ngaisung thil i. Zaimantifangin, Naomi heh Moab ram ah kumhra (10) dung um i (Ruth 1:4). Cen, Gideon in Israel ram heh kum sawmli (40) konghawi i (Thukhantute 8:28). Naomi in “Judah ram heh Pathian in hmuifu pe manin rong tam” (Ruth 1:6) tiin a zahnak heh Gideon san ai Israel mite heh Pathian in kilkhawl teng i thai tuh i, tiin, ruat thilhnak i. Cia heh, Naomi in, “Pathian ai konghawi dan [2] heh lingthiam” tiin, ngaisung thil i. Naomi heh Judah ram Bethlehem khua ah a hleng fangin a phunpui a khuamite in “Naomi i awm?” tiin, ti ai, Naomi in, Naomi (lungawi, nunnuam) tiin i ko mah ih! Marah (lungsia) tiin, i ko tu sawn ih, ti i (Ruth 1:20).[3] Zaiman tifangin Naomi in, “Cungnungber Bawipa in i hnongai i hnawmcan zo manin Naomi (lungawi, nunnuam) tiin i ko lai i si? tiin, ti i (Ruth 1:21). Naomi ruathnak ngaihven ilesingkhaw, Naomi heh, “Pathian thunaihhnak hniaah nung i,” tiin ngaisung thil ising.
Naomi Judah ram ah a tlung leh fangin, a fapa a thizote ai nupuite pahnih, Orpah le Ruth in khai Naomi hluntum tlang ve i (Ruth 1:9-10). Naomi in a mote pahnih heh, “i hlun ngawn mah ih, ning miphun hnenah umtuhlen ih” tiin, lem i. Ciatihin, Orpah tu Naomi thu sangin a miphun le ram, Moab ram ah umhlen leh i (Ruth 1:14). Ikhalselai, Ruth in Naomi hnenah, “Na miphun heh i miphun, na Pathian heh i Pathian cang tuh ve i” tiin, ti ai Judah ram ah Naomi thawn Judah ram ah fehkawm i (Ruth 1:16). Ciatihin, Naomi le Ruth tu Judah ram Bethlehem khua ah hleng kawm i (Ruth 1:19).
Thukham Hlun (Old Testament) thuanthu umdan in hlir ilesingkhaw, Ruth heh Pathian thawn thukham bawnhnak miphun songah tel bantu ilo i. Ikhalselai, a ram, a miphun le a biahnak hlumsio in a nung Pathian thawn thukhamhnak a bawntu miphun – Israel miphun – ah amah le amah pumpedun in hlun i. Ciatihin, Ruth heh kumpibawi David Aanu (grandmother) ah cang i (Ruth 4:22).
Ruth heh a ram, a miphun, le a biahnak hlumin a nung Pathian biatu miphun ah hlunin a umhnak heh hlir dan phunhnih in hlir thil i.
(i) Bible thuanthu fehdan in sik ilesingkhaw, Ruth thuanthu heh Thukhantute thuanthu thawn a langlet dun i. Thukhantute thuanthu songah Pathian in a rilhnak Israel mite heh thutiam ram ai umtu miphunte thawn komdun, hoidun manin cawhde i (Thukhantute 2:1-3; 3:6). Ikhalselai Ruth – Pathian rilhnak miphun ilo, “Moab mi” in Pathian thawn thukham bawntu miphun – Israel miphun – heh, “i miphun” tiin, ti i.
(ii) Ruth thu heh Pathian thu fehdan in hlir ilesingkhaw, Pathian heh Israel mite ril hlaice in, Israel miphun thawn thukham bawn khalselai miphun dangte in amah, (Pathian) bia ilekhaw – Ruth bang ilekhaw – hnong cuanglo, hnawl cuanglo tiin, ngaisung thil i. Zaiman tifangin, Pathian in rilhnak ilo mi, Moab nupang Ruth heh Pathian in lairelhnak Jesuh suahkehhnak cikuang ah thupui ngai in ril thotho i (Matthat 1:5).
Ruth 1:6:22 songai thupui ruat phate
- Moab rammi Ruth thu heh Thukhantute thuahthu thawn a langlet dun (or) elsan dun i.
- Naomi heh Pathian in Israel mite konghawi dan lingthiam i.
- Ruth heh a ram, a miphun, le a biahnak hlumin a nung Pathian biatu miphun hnenah kop i.
[1] Ruth laibu songin Pathian thu: Elimelech le a innsang Moab ram ah thawn (1:1-5), hnak thu nganhnak ah siar bet thil i.
[2] “Pathian in konghawi dan” tinuam hnak tu, Thukhantute chapter 2-12 songai Pathian in Israel mite konghawi dan relnuam hnak i. Israel mi te in Pathian zangtak fangin Pathian in harsa tuar ruai in cawhde ai, Pathian hnenah autlang leh ilekhaw, Pathian in osuak sal de hnak relnuam hnak i.
[3] Naomi (Lungawi / nunnom) tihnak le Marah (Lungsia) tiin sullam a nganhnak heh, Zanniat Bible 2018 suahhnak footnote, page, 325, ah sik thil i.